Tweehonderd jaar Bergense jaartallen

Tweehonderd jaar Bergense jaartallen

Samengesteld en bijgewerkt door Allard Willemier Westra tot 25 april 2018

Deze jaartallenlijst geeft een overzicht van de veranderingen in Bergen vanaf begin negentiende eeuw tot heden. De lijst is ontstaan als gevolg de werkzaamheden van de Fotoherkenningsgroep, een onderdeel van de Werkgroep Beeld & Geluid. Het bleek niet altijd makkelijk om de daar vertoonde (en beschreven) foto’s en prentbriefkaarten van een juiste datering te voorzien. Het is gebleken dat deze jaartallenlijst daarbij een nuttig hulpmiddel kan zijn. De lijst kan ook nuttig zijn voor anderen die zich in de historie van Bergen verdiepen.
De lijst is zeker niet compleet en bevat mogelijk ook enige onnauwkeurigheden. Er wordt dan ook aan verder gewerkt. Het spreekt wel vanzelf dat uw suggesties voor verbeteringen meer dan welkom zijn. Neem contact op via allardmargreet@quicknet.nl of telefoon 072-5894249.

Inleiding en uitleg

De lijst bevat hoofdzakelijk data die direct te relateren zijn aan huizen, gebouwen, wegen of andere objecten die cartografisch vast te leggen zijn. Immateriële gebeurtenissen ontbreken dus nog al eens, ook al maak ik geregeld uitzonderingen als iets vaak in de Fotoherkenningsgroep aan de orde is gekomen. Men zal begrijpen dat deze lijst zijn beperkingen heeft. Het zal immers altijd onmogelijk blijven om alle relevante datums erin op te nemen. Dat is ook niet nodig. Er is gelukkig een flink aantal boeken beschikbaar, waarin hierover aanvullende informatie kan worden gevonden. Ik noem hier enkele van de de belangrijkste:

• Straatnamen in Bergen door de eeuwen heen (Bob van de Graaf c.s. , 2003)
• De eeuw van de middenstanders (Piet Vijn, 2010)
• Oude ansichten van Bergen Piet Mooy, Henk Jellema & Alphons Leysen, 1973)
• Oude foto’s van Bergen (Piet Mooy, Henk Jellema & Alphons Leysen, 1972)
• O ja, dat was Bergen (Henk Jellema & Piet Mooy, 1992 )
• Bergen door de ogen van Bonda (Frits David Zeiler, 2010)
• Bergen van A tot Z (Henk Jellema, 2007)

Daarnaast is er uiteraard een schat aan jaartallen te vinden in onze Historische Kronieken, zij het in verspreide vorm.

Maar behalve al deze nogal formele middelen om audiovisueel materiaal van een datum te voorzien zijn er ook enkele handige alledaagse, meer simpele, middelen voorhanden. Ik noem er hier enkele die we in de Fotoherkenningsgroep soms gebruiken om een gevonden of geschatte datum te verifiëren of enigszins te preciseren:

• De afdruktechniek gebruikt voor de betreffende foto of prentbriefkaart
• De grootte van bomen en struiken die erop staan
• De kleding van de afgebeelde mensen
• De staat waarin gebouwen, monumenten of wegen verkeren.
• Het soort straatlantaarns, telefoon-, of telegraafpalen.
• Het soort bestrating (of de afwezigheid ervan).
• Het type auto dat erop staat en/of het kenteken ervan

Belangrijker nog dan al deze kleine en grote hulpmiddelen, zijn de herinneringen van onze oudere dorpsgenoten. Een twaalftal van hen komt regelmatig bijeen in onze Fotoherkenningsgroep. Het is ongelooflijk hoe kleurrijk zij ons lang vervlogen dorpsverleden in hun verhalen tot leven weten te wekken. Ik prijs mij dan ook gelukkig daar deel van uit te maken. Aangezien hun bevindingen niet alleen aan het Regionaal Archief Alkmaar worden doorgegeven, maar ook ten goede komen aan onze eigen HVB-website, betekent dit dat de hele dorpsgemeenschap ervan kan meegenieten.

Jaartallenlijst

• 1809 – De RK-schuilkerk aan de Achterweg in Oostdorp brandt af (zie: Zeiler 1999: 50 e.v.)
• 1810 – De eerste officiële RK-kerk sinds de beeldenstorm hoek Dorpsstraat / Kl. Dorpsstraat.
• 1815 – Heerlijkheidsrechten gedeeltelijk hersteld. (onder P. Barnaart, eigenaar tot 1851)
• 1821 – Afbraak Huis Maasdammerhof, v/h Cranenbergh [1825] (zie: Zeiler 1986: 63 e.v.)
• 1824 – Koedijker vlotbrug aangelegd.
• 1832 – De ‘Meerweg’ (Bergerweg) naar Alkmaar wordt verbeterd tot schulpweg.
• 1841 – Tolheffing aan de Schulpweg / Bergerweg (zie Waalwijn 2015) [ 1833?]
• 1842 – Aan het begin van de Alkmaarscheweg (Schulpweg / Bergerweg) komt een tolhuisje.
• 1851 Jan Jacob van Reenen koopt de heerlijkheid.
• 1855 De school aan de Schoolstraat (Ruïnelaan) wordt geopend [ 1846] (in 1932 afgebroken)
• 1860 – Klaas Bruin begint de uitspanning ‘Duinvermaak’. In 1800 werd dit gebouw als boerderij gesticht (zie Stevens en Winder 2007: 5 – 9)
• 1862 – Oude boerderij tegenover Het Zandgat verbouwd tot buitenherberg Duinvermaak, alias Het Vrouwtje aan het Duin (in de volksmond). In 1913 verbouwd tot het huidige Duinvermaak.
• 1864 – ‘Oude Begraafplaats’ in gebruik genomen. (AvH) (zie: de Wit: 1998: 4 – 7 en Bleys 2009: 9 – 12)
• 1864 – De boerderij van Schouten gebouwd (oud Zanegeest). Lag toen aan de Westerweg. (Twee jaar later aan de (Oude) Natteweg. Zie 1866.) Later veranderde het adres in Baakmeerdijk. (GS) (zie voor bewonersgeschiedenis Zanegeest Tamis 2006 34 e.v.)
• 1865 (vanaf) – De eerste ‘rentenierswoningen’ verschijnen aan de Hoflaan en de Dorpsstraat.
• 1866 – Door grondruil met de gemeente komt de Oude Natteweg tot stand. (GS)
• 1866 – 1867 – De vorige RK-kerk gebouwd. (zie: Zeiler: 1999: 60 e.v.)
• 1867 – Plan om de Ruïnekerk te slopen verijdeld.
• 1868 – Er komt een door-rijstal aan de herberg ‘Duinvermaak’.
• 1869 – 1913 (zie speciaal themanummer 10 Historische Kroniek, Bergen onder stroom 2013)

– 70

• 1871 – ‘In de Kat op de Kinderdijk’, Hoflaan 16 gezet. In 1916 ingrijpend verbouwd. Het huis heette daarna Anna. (NB In de Dorpsstraat 27 staat tegenwoordig een huis dat ook zo heet)
• 1872 – Er komt een eenvoudig soort verharding op de doorgaande wegen naar Schoorl, Zanegeest en Koedijk. Een bezoekje aan het dorp en het toerisme krijgen daardoor een impuls.
• 1872 – Afgifte vergunning verharding wegdek Eeuwige Laan.
• 1876 – De kolfbaan (latere toneelzaal enz.) wordt naast de Rustende Jager gebouwd. (zie: Pascha 1955; 12 – 13 en onder meer ‘Regionaal Archief’ in Alkmaarsche Courant 2008 – 80
• 1880 – Bergen krijgt en tweede kolfbaan ‘De Vriendschap’ in het pand dat al in 1884 verbouwd zou worden tot ‘Zuilenhof’.
• 1881 – Bouw pastorie aan het eind van De Dorpsstraat (later aantal jaren Vrije School). [1880].
• 1882 – Eerste steenlegging Kranenburgh.
• 1883 – Jan Jacob van Reenen overlijdt; Jacob volgt op.
• 1884 – Herberg de Vriendschap (met kolfbaan) verbouwd tot Zuilenhof door Maschmeijer. (zie: Gelens en van de Graaf 2008)
• 1885 – Begin van de ‘Waterfabriek’ inclusief de Bergense watertoren.
• 1891 – 1892 – De eerste telefoons en (eenvoudige rechte) telefoonpalen in Bergen.
• 1885 – Jacob van Reenen burgemeester (tot 1923) (zie: de Haan 2001: 109 – 128, de Haan 2002: 3 – 7 en Bos 2010).
• 1888 – De kort ervoor verbrande boerderij aan de Baakmeerdijk 5 is weer opgebouwd. (GS)

– 90

• 1890 – De Bergerschelpweg (nu Bergerweg) wordt na eerste plannen in 1830\
• 1890 De paarden-omnibusdienst ‘NV Tram Omnibus Dienst Noord Kennemerland’ opgericht. Deze reed van Alkmaar via Bergen naar Egmond. In 1901 alweer opgeheven.
• 1892 – Het dorp krijgt een telegraaf onder de naam: ‘Rijkstelephoonkantoor’ (van de Graaf 1998)
• 1892 – Prentbriefkaart – De eerste Nederlandse prentbriefkaarten gedrukt. Slechts de voorzijde mag worden beschreven. De adreszijde is ongedeeld. De afbeelding is doorgaans getekend; maar in toenemende mate in steendruk (litho).
• 1893 – 1894 – Begin met de systematische aanleg van dennenbossen in Schoorlse duinen. (zie: Nieuwenhuizen 1988: 13 e.v., Bos 1999: 8-22 en Roos 2009: 64 – 65)
• 1895 – 1900 circa – De eerste prentbriefkaarten van Bergen verschijnen (zie: Zeiler 2007: 2-3)
• 1896 – Wit-stenen huis patisserie Roos gebouwd.
• 1896 – Aan de Rustende Jager wordt een Kolfbaan gebouwd. (zie: Zeiler 2003)
• 1897 – IJsbrand Oldenburg begint café ‘Het Wapen van Brederode’, hoek Fransche steeg / Kl. Dorpsstraat. Later werd ‘Café Oldenburg’ een bekend kunstenaarscafé. Sloot
• 1897 – De eerste zusters Ursulinen komen naar Bergen. (LR) (zie: Eijt 1998: 29 e.v.)
• 1898 – Eerste opzet van het Ursulinenklooster. (LR)
• 1898 – Renbaan geopend.
• 1898 – Prentbriefkaart – Omstreeks dit jaar verschijnen er foto’s op de voorkant. Deze zijn in steendruk (ietwat korrelig).

– 00

• 1900 – Villa’s Oudtburg en de Berkenhoeve (Russenweg) gebouwd.
• 1900 – Op de plaats waar nu ‘Wonders’ gevestigd is en daarvoor ‘De Brink’, begon M. Zaadnoordijk sigarenmagazijn ‘De Vorstenlanden’. In 1932 verkocht men er ook fotoartikelen.
• 1900 circa – Guurtjeslaan (RW)
• 1900 – Prentbriefkaart – De meer contrastrijke lichtdruk doet zijn intrede en neemt het snel over van de steendruk.
• 1901 – Russenmonument komt tot stand. (zie: Grooteman 1999: 5 – 8 en Zeiler 2013: 51 – 53)
• 1901 – Bouw pension Beau Lieu, later Elim. (AvH)
• 1901 – Eerste twee wegwijzers in Bergen geplaatst (BvdM)
• 1901 – 1902 – Eerste pensions (Beau Séjour, Hanca, Kennemeroord)
• 1902 – Melksalon ‘Sportlust’ / Pension ‘Berkhout’ / ‘Het Wapen van Bergen’ gebouwd.
• 1902 – Slagerij Köne vestigt zich tot 1919 op Kerkstraat 1 > De Wijs en Broers > Busker.
• 1902 – Op de hoek van de Kerkstraat en de Dorpsstraat opent Banketbakkerij Roos zijn deuren.
• 1902 – 1906 – Werkspoortje van steenfabriek naar NH-kanaal in N. Berm Kogendijk. (IGA)
• 1903 – Rechthuis gesloopt.
• 1903 – Eerste steenlegging RK Pensionaat aan de Loudelsweg.
• 1903 – Huis Tjipke Visser, Breelaan / Zuidlaan. Gesloopt in
• 1903 – Bouw kalkzandsteenfabriek aan de Kogendijk.
• 1903 – J. de Haan opent aan de Stationsstraat zijn ‘Boek- en fotohandel’.
• 1904 – ‘Oude Raadhuis’ geopend. Op de eerste verdieping historisch museum. [AvH: 1902] (zie: Zeiler 2013: 15 – 17).
• 1904 Bergen krijgt voor het eerst officiële straatnamen.
• 1904 Pension Holland gebouwd. [1907]
• 1904 Rechterhelft van het Pensionaat aan de Loudelsweg is klaar ((LR)
• 1904 Woonhuis ‘De Espe’ (merkwaardige trapgevel / jugendstil) Breelaan 70 gebouwd.
• 1904 Brederodelaantje (RW)
• 1904 – Jan Jacoblaan (RW)
• 1904 – (RW)
• 1904 – Spoorlaan (RW)
• 1904 – De RK Ursulaschool gesticht.

– 05

• 1905 (rond) – Stationsstraat aangelegd. Bebouwing volgt kort daarna (zie: Zeiler 2014)
• 1905 – Tramlijn Alkmaar-Bergen (zie: Henneke 2006: 24 e.v.)
• 1905 – Bouw Hotel Restaurant Café Kreb. (AvH)
• 1905 – Bescheiden eerste opzet van het stationsgebouw. [1904]
• 1905 – Prentbriefkaart – De adreszijde wordt gedeeld. Men mag op daarop nu schrijven.
• 1905 – 1906 – De Zeeweg aangelegd.
• 1905 á 1911 – De kolfbaan van de Rustende Jager afgebroken. (Voor een volledig overzicht van de bouwfasen van de Rus en de bijbehorende jaartallen zie: Zeiler 2003; themanummer Kroniek. Over kolfbanen in NH zie Wegereef in ‘Regionaal Archief’ 2010: 153 – 155).
• 1906 – Huize Kinheim (Breelaan) gebouwd.

• 1906 – Pensionaatsgebouw gereed.
• 1906 – Opening van de bij het RK-complex horende boerderij. (LR) (Opgeheven 1967) – 1906 – 1916 – Wegdek Kerkelaan aangebracht.
• 1907 – Het klooster is nu klaar. (LR)
• 1907 – Melkfabriek Wilhelmina in functie (Bergerweg). (zie: Veldt 2012: 5-10 en Veldt 1994)
• 1907 – Pension ‘De Haemstede’ gebouwd (Breelaan)
• 1907 – Pension Holland gebouwd. [1904]
• 1907 – Bouw woonhuis De Zonnebloem, Breelaan 110.
• 1907 – Kunsthandel Hopman vestigt zich op de hoek van de Kerkstraat en de Raadhuisstraat.
• 1907 – 1909 – Lorriedienst De Franschman / Bergen aan Zee. In 1909 ook langs Eeuwige Laan. (zie onder meer: Selleger 1984: 27 – 30)
• 1909 – Tramlijn Alkmaar-Bergen verlengd tot Bergen aan Zee. (zie: Henneke 2006: 31 e.v en Henneke 2009: 6 – 12))
• 1909 – Hotel Russenweg geopend.
• 1909 – Pension Beau Lieu (uit 1901) wordt omgevormd tot vakantie- en rustoord voor de zusters diaconessen van het ziekenhuis Bronovo uit Den Haag. De naam verandert in Elim.
• 1909 –
• 1909 – Bouw muziektent hoek Komlaan / Eeuwigelaan. (afgebroken omstreeks 1971).

1909 – Er worden in wegwijzers in Bergen geplaatst. [1901]

– 10

1910 Hoge telefoonpalen in het dorp (‘omgekeerde bezemstelen’)

1910 Adama van Scheltemaweg (tot 1924 Oudburgerweg) (RW)

1910 Prentbriefkaart – Vanaf die tijd komen er fotokaarten op de markt die gemaakt zijn door middel van een reproductie-negatief. Pas rond 1930 breekt deze productiewijze goed door.

• 1910 – Het nieuwe postkantoor van Berlage gebouwd. (HJ: 2009 en Mooij, Jellema & Leysen 1972: 80, 2008)
• 1910 – Pension Erica (het latere Parkhotel) gereed.
• 1910 – Oranjehotel gebouwd.
• 1910 – Pension Theresia (het latere hotel Marijke) geopend.
• 1910 – Adama van Scheltemaweg (Oudburgerweg) aangelegd.
• 1910 – Pand Eerste Bergense Boekhandel gereed.
• 1910 – Eerste Berger Melkinrichting en Stoomzuivelfabriek Juliana opgericht. In 1942 – 1910 – De eerste particuliere telefoons aangesloten (12 stuks). (zie: van de Graaf 1998) – 1910 – De Bergensche Bad- Duin- en Boschbode komt voor het eerst uit.
• 1911 – Simmerwille aan de Vinkenbaan 8 gebouwd.
• 1911 – 1920 – De Nieuwe Begraafplaats aan de Kerkedijk met dienstwoning, wachtlokaal, afsluithek en dergelijke. (IGA)
• 1912 – 1914 – Stationsstraat komt in fasen tot stand. (PM)
• 1910 – Eerste Berger Melkinrichting en Stoomzuivelfabriek Juliana (Kl. Dorpsstraat).
• 1911 – Renbaan gesloten.
• 1911 – De beeldbepalende travalje van smederij Hoebe aan de Kerkstraat 3 afgebroken.
• 1911 – Karel de Grootelaan (voorheen Oostdorperdoodweg) (RW)
• 1911 – Natuurtheater Maedammerhof geopend (zie: Botman, Nuyens en Veer 2011: 18 – 22) Waarschijnlijk in 1933
• 1912 – Bestrating van de Oude Bergerweg tot Alkmaar (toen Alkmaarscheweg genoemd).
• 1912 – Groot vierpandig woonhuis Karel de Grotelaan 11-17 komt gereed.
• 1912 – Willem Stroomer bouwt zijn drogisterij hoek Stationsstraat / Breelaan. In 1913 open (sinds 1952 Bergense Apotheek, nu modezaak ‘La Ligna’).
• 1912 – Het al bestaande Berger Veerhuis (Ide Min) krijgt een tapvergunning en wordt café. (zie: van der Hoek en Kuiper 2011: 2 – 7)
• 1912 – Huize Westdorp, Sluislaan 17 gebouwd.
• 1912 – Oprichting van de N.V. Bouw en Bouwgrond Bergen (van Reenen). (zie: Zeiler 2013: 68 – 67).
• 1912 – 1913 – Plan van Reenenpark wordt uitgevoerd.
• 1913 – De Hertenkamp open. Tevens bouw ‘Hertenhuisje’ (2008 opnieuw gerietdekt). (zie: Jellema: 2001: 3 – 9 en Zeiler 2013: 14 – 19)
• 1913 – Bergen aangesloten op het elektriciteitsnet. (zie speciaal themanummer 10, Bergense Kroniek 2013)
• 1913 – Elektrische straatlantaarns geïntroduceerd. (meestal rechte palen, geen ‘ omgekeerde bezems’)
• 1913 – Sterkenhuis ingrijpend gebouwd (ingekort). In 1914 [1915] museum i.p.v. Raadhuis.
• 1913 – De kapberg achter ‘Het Sterkenhuis’ gesloopt.

1913 Het huidige Duinvermaak geopend.

1913 ‘De Windroos’ van Adama van Scheltema gebouwd.

1913 Villa ’t Westerbosch, Eeuwige Laan 28 (Een der eerste grote villa’s daar.)

1913 De Voert verhard. (RGB)

1913 Begin van de beurtvaart vanuit Het Haventje.

• 1913 – De boerderij van J. Schut op Zanegeest afgebrand
• 1913 – 1914 – De Haaf gereed (na de brand van 1996 herbouwd).
• 1913 – 1915 – Wegenaanleg van Reenenpark e.o. : Beukenlaan, Boslaan, ged. Guurtjeslaan,

Kastanjelaan, Komlaan, Prinsesselaan, van Reenenpark en Vijverlaan (RGB) – 1914 – Het Oranjehotel heeft een tweede verdieping.

• 1914 – De Stroomerlaan aangelegd.
• 1914 – Interneringskamp op de Vinkenkrocht bestaande uit tenten. In 1915 barakken; in 1917 Tot 1918. (zie: de Roodt 2000: 77 e.v).

– 15

• 1915 – Het Sterkenhuis (verbouwd in 1913) als museum geopend. [1914]
• 1915 – Café Rustwat, (halverwege Alkmaar) krijgt een tapvergunning. Gebouwd in 1911. Na WO

II Extase enz. (zie 1953). (zie: van der Hoek & Kuipers 2015: 13 – 17) – 1916 – Bouw Huize de Wiert, Wiertdijkje. (AvH) – 1916 – De eerste kermis in Bergen.

• 1916 – Eerste begin met de aanleg van een riolering in Bergen.
• 1917 – Bouw arbeiderswoningen in Zuidergeest. (In 1972 afgebroken)
• 1917 – Oplevering ziekenbarak; het latere ijsclubgebouw. (zie: Kroon en Mooij 1997: 28- 30)
• 1917 – Deserteurskamp aan de Ziekenweid bij de Russenweg. ( Zie Zeiler 2013: 66- 68 en de Roodt 2000).
• 1917 – Stroomerlaan (RW)
• 1917 – 1918 – Bouw Park Meerwijk. (zie: van Leeuwen & Mattie 2005)
• 1917 – 1918 – Bouw ‘de Stulp’.
• 1917 – 1920 – (IGA)
• 1918 – ‘De Reigerstoren’ (fam. Selleger) Rondelaan 2. – 1918 – Huize Liana gebouwd (hoek Ruïnelaan / Beemsterlaan) – 1918 – Het Vinkenhuisje aan de Vinkenkrocht afgebroken.
• 1918 – 1919 – Oplevering Park Meerwijk. (zie onder meer van Leeuwen & Vroom 1997 en van Leeuwen en Mattie 2005)
• 1918 – 1919 – Coen Bogtman: eerste tennisbanen Bergen. Kruisweg / Loudelsweg. (zie Vijn 2008: 37 e.v.)
• 1918 – 1919 – Jan Oldenburglaan (‘Nieuwe weg’) aangelegd. (IGA) – 1919 – Zestien arbeiderswoningen aan het Zakedijkje.
• 1919 – De Bosschool gesticht. (zie: Mensiga 1995: 4 – 5)
• 1919 – Bouw Villa Lomi, Renbaanlaan 1. (AvH) (gesloopt 1972 > nu bungalow met pannendak).
• 1919 – Sloop travaille smederij Hoebe, Kerkstraat 3. (AvH) [Piet Vijn 2010: 9, 1911] – 1919 – Huize Flandria, Studler van Surcklaan. (AvH)

 

1919 Villa ‘De Meerhoeve’ Hertenlaan 8.

1919 Bouw Huize Jacoba waar later ABN en fietsenhandel in kwamen. Nu plek ‘Drieluik’.

1919 Het Alkmaarse waterleidingbedrijf wordt per 1 januari 1920 overgenomen door de PWN.

1919 1920 – Haventje Schermersloot; krijgt los- en laadwal en zwaaikom. (RGB) 1919 (1969) – De Wijs en Broers komt in de plaats van slagerij Köne, Kerkstraat 1.

• 1919 – Huis slagerij Maasen / slagerij gesticht. 1950 > slagerij Piet Vis.
• 1919 – Vanwege de slechte bevaarbaarheid van de Bergerringvaart komt er een einde aan de motorboot-verbinding vanaf ‘De Veerhoeve’ (Nesdijk) met Alkmaar.
• 1919 – Koorvereniging Bergen opgericht. (zie: Boswinkel: 2009: 13 -17) – 20
• 1920 – Woonhuis Nesdijk 7, A. Roland Holst gebouwd (woonde er tot 1966) (zie van der Vecht 2000)
• 1920 – Nieuwe begraafplaats aan de Kerkedijk officieel in gebruik genomen. (AvH) (zie bijv. Jellema 2007: 10 e.v. en Polak 2013))
• 1920 – Zestien arbeiderswoningen aan de zuidzijde van de Kogendijk (Kogeltjesplein).
• 1920 – Winkel wordt omgevormd tot ‘Huis met de Pilaren’.
• 1920 – Huize Westerwolde, Eeuwige Laan 10 gereed.
• 1920 – Huize Flandria van de schilder Verbeeck gereed.
• 1920 – Woonhuis ‘Klampdak’ Koenraad Bogtman, Kruisweg 12.
• 1920 –
• 1920 – Smederij Hoebe wordt kunsthandel Hopman.
• 1920 – Middengeestweg (RW)
• 1920 – Tolheffing Bergerweg opgeheven (zie: Waalewijn 2015)
• 1920 – Tabakszaak ‘Bergen Binnen’ Stationsstraat 13. Drieënhuizen.
• 1920 – Reiniersce opent ‘Electrische Bierbottelarij De Amstel’ in de Jan Jacoblaan (nu Restaurant ‘de Ware Jacob’ , voorheen vishandel Vrees.
• 1920 – Adelbertusschool geopend (sluit in 2012) (zie o.a. van der Werf 2016: 18 -22).
• 1920 – Aanbesteding fietspad oostzijde Bergerweg. (Groenewoud 1997 ‘Bergen rond 1900’ :16) – 1920 – Alle openbare wegen onder jurisdictie van de gemeente, niet langer deels onder BBMBB.
• 1920 – Er komt een grote muziektent in de tuin van de Rustende Jager.
• 1920 – 1921 – Bouw ‘Brandspuitenhuis’ Karel de Grotelaan (en wijkgebouw). (RGB).
• 1920 – 1925 (1930) – Tuindorp komt in fasen tot stand. (zie onder meer Ranzijn 2003: 51 – 53)
• 1920 – Berger Sport Vereniging opgericht. Speelveld: Kerkedijk. (RGB)
• 1920 – 1927 – In deze periode worden zeven busmaatschappijen opgericht. (Zie voor meer informatie: Mooij 1999 en Mooy & Schotten 2001) – 1921 – ‘De Vlerken’ gebouwd (Carley Toorop).
• 1921 – ‘De Hulsten’ (Leo Gestel) Buerweg 4 gebouwd.
• 1921 – Woonhuis van Blaaderen Buerweg 21 gebouwd.
• 1921 – Het grootste deel van het centrum heeft riolering.
• 1921 – Fietspad Komlaan / de Fransman komt gereed. (BvdM)

1921 Opheffing van de tol bij Alkmaar aan de Bergerweg. (RGB) [1920]

1921 Lagere school voor meisjes St. Ursula geopend. (in 1977 opgeheven)

1921 A. Roland Holst betrekt zijn huis aan de Nesdijk 7, dat ook in dat jaar gereed kwam.

1921 1922 – Beemsterschool gebouwd.

1921 1935 – Aanleg riolering in de Renbaan-buurt. (RGB) – 1922 – Drie villa’s onder één kap Park Meerwijk verbrand.

• 1922 – De boerderij van C. Schoen in de Bergermeer afgebrand.
• 1922 – Het houten VVV-kantoortje gebouwd aan de Oude Prinsweg.
• 1922 – Een woonhuis (dokter) bij de dikke boom verbouwd hotel-restaurant Dorpszicht.
• 1922 – Atelierwoning Bernard Essers, Natteweg 17.
• 1922 – De ‘Dikke Molen’ (Bergermeer) gesloopt.
• 1922 – RK afsplitsing BSV. Geel-Zwart opgericht. Speelveld aan de Lijtweg. (KW)
• 1922 – Zuivelfabriek ‘De Lelie’ geopend, hoek Achterweg / Oude Bergerweg. In 1932 kwam wasserij ‘De Lelie’ in het pand. In 1957 verhuisde deze naar de Lijtweg. Er kwam een musketzaadfabriek en in 1958 een fabriek voor kinderconfectie. In 1969 werd het een dependance van de Ambachtsschool, in 1982 gevolgd door doe-het-zelfzaak Klaas de Vries.
• 1922 -1923 – Slijterij v/h Reniersce. Jan Oldenburglaan 4. (pension)
• 1922- 1932 – Aanleg riolering: Adama van Scheltemaweg, Breelaan, Duinweg, Hoflaaan,

Filarskiweg, Natteweg, Oosterweg en Tuindorp. Tevens: Dorpsstraat, Jan Jacoblaan, Jan

Oldenburglaan, Karel de Grootelaan, Kleine Dorpsstraat, Kruisweg, Loudelsweg, Lijtweg, Midden

Geestweg, Molenstraat, Dr. van Peltlaan, Oostdorp en Stroomerlaan. (RGB) – 1923 – Van Reenen-bank (van Reenenpark) geplaatst.

• 1923 – Bergen aangesloten op het gasnet van Alkmaar. (zie: de Raad in ‘Regionaal Archief’ 2010: 37 – 41)
• 1923 – Dokter van Peltlaan deels aangelegd (zie 1938 en 1947)
• 1923 – Rondelaan (RW)
• 1923 – Begin van de aanleg van ondergrondse telefoonkabels > de ‘omgekeerde bezemsteel-palen’ verdwijnen langzamerhand.
• 1923 – Berger IJssport Vereniging gesticht (Oudtburghweg).
• 1923 – Jacob van Reenen treedt af als burgemeester. Hendrik volgt op. (Zie onder meer het speciale nummer Bergense Kroniek: De heren en vrouwen van Bergen, themanummer 9, 2010).
• 1923 – Van Reenenbank geplaatst.
• 1923 – 1935 –Eerste fase Oranjebuurt.
• 1924 – 1926 – Bouw van De Zandhoeve en de portierswoning (als laatste).
• 1924 – De huidige RK kerk opengesteld. (zie: Grooteman 2004)
• 1924 – Aan de Lijtweg wordt het gemeentelijk slachthuis geopend. In1955 gesloten [1954].
• 1924 – Jan Oldenburglaan (Vanaf 1919 Jan Oldenburgstraat) (RW)
• 1924 – De eerste officiële ANWB-borden verschijnen in het dorpsbeeld. (BvdM)
• 1924 – Het eerste bloemencorso georganiseerd (laatste in 1952)
• 1924 – Bote Spandau vestigt zich als fotograaf aan de Oude Prinsweg 27.

– 25

1925 School Berger Schoolvereniging (Bosschool) gereed; BSG.(zie: Mensinga c.s. red. 1995)

1925 Toneelzaal ‘De Rustende Jager’ afgebrand.

1925 Broekbeeklaan aangelegd.

1925 Het historisch museum verhuist van raadhuis naar Sterkenhuis.

1925 H.D.A van Reenen tot burgemeester benoemd (RW)

• 1925 – De eerste speciale ‘Badtrein’ gaat rijden vanaf Amsterdam v.v..
• 1925 – Hotel ‘Hertenkamp’ geopend.
• 1926 – Het winkeltje van Ouwel Prins (naast ‘De Pilaren’) afgebrand. [1922] (later op die plaats o.a. Reformhuis Hollander)
• 1926 – ‘De School met den Bijbel’ aan de Dr. van Peltlaan geopend (nu Willem-Alexanderschool aan het Kapelweidje) [1925]
• 1926 – ‘Atelier met slaapgelegenheid’ Jan Ponstijn. In 1937 – 1926 – Eerste steenlegging nieuwe RK Landbouwhuishoudschool. (LR) – 1926 – ‘De Kouw’, Doorntjes 32 (David Kouwenaar sr.) komt gereed. – 1926 – Eerste Lichtjesavond; ‘Verlichtingsavond’. (zie: Jellema 2008: 29) – 1927 – De RK voetbalclub Geel-Zwart alweer opgeheven (KW) – 1927 – Het Witte kerkje wordt opengesteld.
• 1927 – Retraitehuis ‘Petrus Canisius’ later ‘Vluchtheuvel’. Nog later Raphaëlhuis tot 1988 (LR) – 1927 – Citroën-garage Koster (v/h Smulders) gereed. (in 1983 bloemenshop Vrasdonk).
• 1927 – Nieuwe toneelzaal ‘De Rustende Jager’. (zie: o.a. Jaap Kroon 2003)
• 1927 – Verbouw 17de-eeuwse boerderij tot ‘Oude Prins’ [vergelijk 1931. Jaartal gebaseerd op van Leeuwen & Vroom 1997.]
• 1927 – Vincent van Goghweg (Wiertdijkje / Buerweg).
• 1927 – Schalkwijk bouwt garage Prins Hendriklaan. (in 1932 alweer afgebroken, witte garage op de zelfde plaats gebouwd in 1932.
• 1927 – Busker fietsenzaak aan de Molenstraat, > 1935 Kerkstraat 5, > 1969 – nu, Kerkstraat 1.
• 1928 – Kunstzaal Boendermaker gebouwd.
• 1928 – Eerste – bescheiden – opzet van ‘De Bedriegertjes’ aan de Oude Bergerweg (1983 gesloten). – 1928 – Landhuis Eeuwigelaan 26 gebouwd.
• 1928 – Waarschijnlijk de laatste uitvoering in de Maesdammerhof (zie: Botman, Nuyens en Veer 2011: 18: 22).
• 1929 – Kapel Ursulinen aan de Loudelsweg gereed.
• 1929 – Sint Adelbertusschool (in 1930 geopend). (2014 fusie met M. Wiegmanschool) (LR) (zie: van der Graaff 2005 14 -15 en ook van der Werf 2016: 18 – 22).
• 1929 – Villa Zeevanck, Hoflaan.
• 1929 – 1971 – Busonderneming van Schalkwijk wordt NHADO. Voor informatie en routekaartje zie: Mooij & Schotten 2001:19 en de Raad 2010 in ‘Regionaal Archief’ : 7 – 10). – 30
• 1930 – Prins Hendriklaan.
• 1930 circa – Turfweg (RW)
• 1930 – Eerste bebouwing van het Flandriaveldje (bij de Wilhelminalaan).

1930 ‘Villa Papyrus’, Beukenlaan 1.

1930 Adelbertuslaan (RW) (zie: van der Werf 2016: 18 – 22) 1930 Plan om het Bergerbos te slopen verijdeld (Dirk Klomp).

1930 Het slachthuis aan de Lijtweg klaar. (zie: Waalewijn 2009: 25 – 28) 1930 Emmalaan (RW)

• 1930 – Prins Hendriklaan (RW)
• 1930 – Langs de Breelaan verschijnen ‘Roggeveen banken’ (in 2009 hersteld).
• 1930 – Prentbriefkaart – Er komen steeds meer heldere fotokaarten op de markt (zie 1910)
• 1931 – De van Reenenschool gebouwd. (zie: Oostveen 2007: 14 -21)
• 1931 – Eikenlaan (RW)
• 1931 – Lindenlaan (RW)
• 1931 – Maasdammerlaan (RW)
• 1931 – Een eeuwenoude boerderij omgebouwd tot restaurant ‘De Oude Prins”. [zie 1927.] (Deze datum is gebaseerd op Mooij, Jellema & Leysen 1973: 30.)
• 1932 – Bouw van de nieuwe garage Schalkwijk (Prins Hendriklaan) [AvH: 1931] – 1932 – Lagere School Hoek Dorpsstraat / Schoolstraat (Ruïnelaan) afgebroken. (PM) – 1932 – Landbouwhuishoudschool geopend (Nu A. Roland Holstschool).
• 1932 – Doktershuis (dokter Poot) Dorpsstraat 30, Architect Cijffers.
• 1932 – De sinds lang bestaande Schoolstraat omgedoopt tot Ruïnelaan. (RW)
• 1932 – Opening gebouw Maranatha aan de Dr. van Peltlaan. (RGA)
• 1932 – RK voetbalclub opnieuw opgericht, ditmaal onder de naam Berdos (KW) Voor een beknopte geschiedenis van de club (zie: Vijn 2007: 22 – 24 en ook: Schmidt 1982)
• 1933 – IJsbaan aan de Kerkedijk aangelegd. (zie: Jellema 2007: 53) – 1933 – Garage Smit aan de Dorpsstraat geopend (in 2011 gesloten) (PM) – 1933 – Natuurbad ‘Karperton’ aan de Groeneweg opgeheven.
• 1933 – De ‘Bedriegertjes’ nu echt In 1971 gesloten (zie: van Baar 2010: 171 – 173). – 35
• 1935 – Openluchttheater aangelegd. (1947 afgebroken). (zie van Baar in ‘Regionaal Archief” 2008: 139 – 142).
• 1935 – Gebouw van Bergens Harmonie in gebruik genomen (naast oude Brandweerkazerne). (zie: Nolson 1997: 36 e.v.)
• 1935 – Nassaulaan (RW)
• 1935 – Bergerweg verbeterd. Brug t.o. Wilhelmina verlegd, garage gesloopt.
• 1935 – Waldeck Pyrmontlaan (RW)
• 1935 – Prentbriefkaart – De eerste kaart met een echte kleurenfoto op de markt (ingekleurde kaarten waren er al eerder) De geleidelijke doorbraak van dit type kaarten is pas na 1950.
• 1936 – Pension, café, rest. Dorpszicht (v/h dokterswoning) verbrand. Nu opticien Pastoor.
• 1936 – Huisje van ‘Kootje’ Beeldman, Guurtjeslaan, gesloopt. (vaak gefotografeerd)
• 1936 (circa) – Fietspad langs de Heereweg. (IGA)
• 1936 – Oude Herenweg (RW)

 

1936 Boerderij van C. Leijen in Zanegeest afgebrand.

• De ziekenbarak uit 1916 verbouwd tot clubgebouw van de Berger IJssport Vereniging.
• Aan de Breelaan 27 wordt het kruidenierswinkeltje van Weyerd Prins afgebroken om plaats te maken voor de Bonnetterie enz. Nu juwelierszaak.

• 1937 – Einde van de beurtvaart vanuit Het Haventje. [1936]
• 1937 – Eerste kortebaandraverij aan de Hoflaan. (daarna o.a. ? 1979 en 1981) – 1938 – Brandweergebouw gereed. (in 1948 en 1978 verbouwd) In 2016
• 1938 – Dokter van Peltlaan verlengd van Natteweg tot van Borselenlaan.
• 1938 – Hoeve Berestein, Kerkedijk 43 (Cor Leyen) afgebrand, aan de overkant herbouwd. (ID)
• 1938 – 1939 – Aanleg vliegveld Bergen. (JR) 6 boerderijen gesloopt (EG) [Zeiler 2013: 75; 1937]
• 1938 – 1939 – Telefooncel tegenover het Parkhotel geplaatst
• 1939 – Begin aanleg (‘nieuwe’) Bergerweg van Nesdijk tot kruising met Oude Bergerweg.

 

• 1939 – Er komt een nieuwe dancing in de Rustende Jager.
• 1939 – Vele panden w.o. scholen gevorderd door het leger. – 40
• 1940 – Duitse aanval op vliegveld, 10 mei. (EG) – 1940 – 1943 – Sluislaan krijgt bestrating.
• 1941 – Onthulling bankje om de Amersfoortse boom. (AvH)
• 1942 – Joden gedwongen ‘geëvacueerd’ uit Bergen. (zie: van Baar 1995: 7 – 8)
• 1942 – Eerste aanvallen US Air Force, o.a ook op vliegveld Bergen (EG)
• 1942 – Een eeuwenoud boerderijtje aan het eind van de Nesdijk (Meerweg) afgebroken. – 1943 – Groot deel van de inwoners Bergen geëvacueerd. (EG) – 1943 – Kalkzandsteenfabriek Kogendijk gesloopt.
• 1944 – Op 4 mei bombardeert de USAF vliegveld Bergen. Het vliegveld is praktisch onbruikbaar, en wordt korte tijd later geheel vernield. (EG)

– 45

• 1945 – In februari werd begonnen met de aanleg van een V-I lanceerplatform bij de Oude Hof. in 1993 werd er aan de Kranenburgerlaan een uitgegraven. (zie: Zeiler 2013: 75 – 77 en Schuurman en Jansen 1994: 16- 18)
• 1945 – Voedseldroppings op het vliegveldterrein; 3- 7 mei. (EG)
• 1945 – De bank van dokter Blok, hoek Jan Oldenburglaan / Plein.
• 1945 – Wittebrood start elektronicazaak Breelaan 29, > 1968 Brakenhoff > 1996 van der Steen.
• 1945 – Volkshogeschool van start in de Zandhoeve. In 1946 tevens Oude Hof.
• 1946 – Bakkerij Koolmees-Soeker geopend. (in 1998 Jan Oldenburglaan 4).
• 1946 – Huygens benoemd tot burgemeester (tot 1959) (RW)
• 1946 – 1947 – Zeer strenge winter. Hoge sneeuwbergen op de weg naar Alkmaar. Bergen vrijwel geïsoleerd.
• 1947 – Bergerweg doorgetrokken van kruising met Oude Bergerweg tot ‘Dreef’ (eigenlijk tot net voorbij het Spoorlaantje / Dr. van Peltlaan. De Dreef was toen nog trambaan)
• 1947 – Dokter van Peltlaan verder verlengd (v. Borselelenlaan > Bergerweg (nu vnl. fietspad) 1947 Middelbare Meisjesschool (Berger Schoolvereniging), Ronde Laan 34. (RGB) 1947 Oprichting Kunstenaarscentrum Bergen (KCB).

1947 –Vrije School Bergen opgericht. Tot 1949 gevestigd in een particulier woonhuis te Schoorl.

1947 – Op de militaire begraafplaats worden de provisorische houten bordjes op de graven vervangen door ijzeren kruizen. Later volgen uniforme zerken voor Commonweath- militairen. Zie Kroon 1996 en Kroon 2005: 16 – 21.

• 1947 – BSV krijgt een tribune. (Oudtburghweg)
• 1947 – 1950 – Eerste Zweedse barak geplaatst, gevolgd door een tweede, ten behoeve van de Gemeentelijke Dienst Sociale zaken.
• 1948 – De beroemde GMC-bus, alias ‘De Stofzuiger’ verschijnt in Bergen. (zie: Mooy en Schotten 2001)
• 1949 – 1950 – Merelhof gebouwd. (zie: Dijs 2008: 20 -23).
• 1949 – Watertoren aan de Zwarte Weg afgebroken. [of 1947] – 1949 – Verdere uitbreiding Tuindorp ten zuiden van de Kogendijk.
• 1949 – Zuurvensmolen afgebrand.
• 1949 – Vrije School verhuist naar het Dorpshuis in Bergen.
• 1949 – 1951 – Tuindorp tweede fase (RW)

 

 

– 50

• 1950 – Melkfabriek Wilhelmina opgeheven; nog niet gesloopt. Wordt markiezenfabriek.
• 1950 – Piet Vis neemt slagerij Maasen aan de Breelaan 12 over.
• 1950 en later – Prentbriefkaart – Na een trage start steeds meer kleurenfoto-kaarten op de markt. De zwartwit-fotokaart blijft nog lang in productie. NB: Het formaat verandert van 14×9 naar 15 x 10
• 1951 – De Vrije School komt in de pastorie aan de Hoflaan (anno 1881).
• 1951 – Jacob van Reenen (1859) overlijdt. Vanaf 1885 burgemeester tot 1923. (zie: Langereis 2000: 46 – 47 en de publicaties genoemd bij 1885)
• 1952 – Arrestenstantenlokaal ‘Het Spekhok’ aan de Hoopweg afgebroken. (zie: Pascha 1967: 23 en Min 2003: 9)
• 1952 – Bosma vormt ‘Pension Theresia’ om tot hotel Marijke’
• 1952 – Het Oude Hof overgedragen aan de gemeente Bergen. (over Oude Hof zie onder meer:

Schaper, van der Sluijs en Veer (red.), Themanummer 11, Bergense Kroniek 2014, Fletcher in: Bouwma [red.] 2014: 35 – 46, Thöne 2016: 16 – 19 en Berends 1986)

• 1953 – Van Brederodeschool gebouwd. (FV)
• 1953 – Gasweg (RW)
• 1953 – Mezenlaantje (RW)
• 1953 – Reigerslaan (RW)
• 1953 – Laatste begrafenis op De Oude Begraafplaats. (zie: Bleys 2009)
• 1953 – Albert Heijn vestigt zich Stationsstraat 7, tot 1960. (daarna tot 1964 Plein 7 ‘KCB’)
• 1953 – De familie Tilstra vormt pension-hotel ‘Spoorzicht om tot café-restaurant ‘De Brink’

1953 Café Rustwat, door Max Woiski gekocht, verandert in ‘La Cubana’ > / ‘The Tourist’ / ‘Dancing Extase’ / ‘De Berger Meermin’.

• 1954 – Opening Midget-golfbaan (Berkenlaan).
• 1954 – Slachthuis aan de Lijtweg gesloten. ( > 1957 wasserij Dubbel Blank) [1955] (zie: Veer 2009: 22 – 23) – 1954 – T & O-gebouw gesticht (‘Tuin- en Oostdorp’). – 55
• 1955 – (31 augustus) Tramlijn ‘Bello’ opgeheven. (zie onder meer Wegereef in ‘Regionaal Archief’ 2010: 11 – 17 en Henneke 2006: 101 – 106)
• 1955 – Zuivelfabriek Wilhelmina wordt autosloperij Anema.
• 1955 – Volkshogeschool Bergen vestigt zich in ‘het Oude Hof’. (zie van den Berg 1994).
• 1955 – Oudburgermolen verbrand. (Voor een overzicht van Berger Molens zie: Mooij, Jellema & Leysen 1972: 121, Aten 2006: 6-25 met kaart en tentoonstellingsgids Museum Sterkenhuis 1977).
• 1955 – Aanleg Koninginneweg van Prins Hendriklaan tot Kerkedijk.
• 1955 – De ‘Achtergarage’ van de NHADO aan de Prins Hendriklaan gebouwd.
• 1955 – Begin van de grote restauratie en uitbreiding van de Ruïnekerk. Duurde tot (zie onder meer Smook-Krikke 2013; Schilstra 1988, Prinsen Geerligs 1939: 82 – 88 en Royaards 1953) – 1956 – Bouw bejaardencentrum Elkshove (in 1978 linker deel afgebroken) > gemeentehuis.
• 1956 – Vanwege hevige sneeuwval is Bergen tijdelijk vrijwel onbereikbaar.
• 1957 – Het gemeentelijk slachthuis Lijtweg verbouwd tot wasserij De Lelie / Dubbel Blank. (zie: Veer 2009: 22 – 23)
• 1957 – 1966 – Uitvoering plan Kruidenbuurt.
• 1957 – In de tuin van de Rustende Jager komt een huis voor de fam. Diesfeldt (aan Het Plein). – 1958 – Parkhotel ingrijpend verbouwd en uitgebreid.
• 1958 – 1959 – Bouw nieuwe RK huishoudschool (LR)
• 1958 – 1963 – Woningwetwoningen Westerweg / Zuurvensweg / Kerkedijk. (JR) (PM) – 1959 – Dreef wordt aangelegd.

– 60

• 1960 – Locomotief 7742 keert als monument terug op de Dreef. (zie: foto’s Albers & Kentie 2015: 88 – 95)
• 1960 – Landweg doorgetrokken van Zuidlaan tot Noordlaan.
• 1960 – Nieuwbouw op Het Plein, o.a. Bakema-flat [1956] (zie: Jellema 2007: 36 en Jongejans en Min: 2016)
• 1960 – VVV krijgt een nieuwe behuizing aan het Plein.
• 1960 – Kievitslaan (RW)
• 1960 – Lo de Ruiter volgt Dr. W. Huygens op als burgemeester. Trad in 1970 (zie: Gelens: 2013: 23 – 25, Jongenelen 2001: 29 – 43, Jongenelen 2002: 38 – 43 en Starink-Bruinsma 2002: 54 – 57).
• 1961 – Doorrijstal verbouwd tot ‘Taverne’.
• 1961 – Restauratie en uitbreiding van de Ruïnekerk gereed.
• 1961 – De Vrije School plaatst noodbarakken naast de school (pastorie aan de Hoflaan).

 

• Koningin Juliana bezoekt Bergen ter gelegenheid van de heropening van de Ruïnekerk.
• Bejaardencomplex ‘Oldenhove’ gebouwd tegenover de Nesdijk. In 1988 ingrijpend gemoderniseerd > ‘’t Palet’.

• 1962 – ‘de Oude Hof’ aangekocht door de Volkshogeschool. (zie: 1952) – 1962 – Het echtpaar Woudstra opent de eerste bar in Bergen; ‘Het Zeepaardje’.
• 1962 – 1970 – Begin bebouwing rond de Landweg.
• 1963 – Hotel Kreb verandert in Dancing Atlantic. (AvH)
• 1963 – De Europese School van start, voorlopig in houten noodgebouwtje.
• 1963 – Dancing Palermo gestart aan de Franse steeg.
• 1963 (circa) – Er komt een toegangspad tussen de Jan Oldenburglaan en het Plein. (IGA)
• 1963 – Achter de Gereformeerde kerk (het witte kerkje) wordt een verenigingsgebouw geopend. (zie: Coehoorn 1976)
• 1963 – 1965 – Kruidenbuurt komt tot stand.
• 1964 – Bouw aanleunwoningen Beemsterlaan (‘Haemstede’) NB: Betr. Haemstede II.
• 1964 – Huize Hanca / pension Ingeborg gesloopt. Op die plek komt een nieuwe Albert Heijn. – 1964 – B&W supermarkt / De Boer / De Wit-Komarkt nu Deen aan het Plein no. 4 – 1964 – Albert Heijn vestigt de eerste grote supermarkt in Bergen aan het Plein. – 65
• 1965 – Kunstenaars Centrum Bergen komt op de plek van eerdere Albert Heijn.
• 1965 – Naast heel Atlantic (v/h Kreb) gaat wassalon Atlanta van start.
• 1965 – De pas gefuseerde AMRO-bank verhuist van de Jan Oldenburglaan naar het Plein. De Nutsspaarbank verhuist van de Ruïnelaan 8 naar het oude pand van de AMRO-bank.
• 1965 – Eerste – nog beperkte – uitbreiding van De Zandhoeve.
• 1965 – Benzinepomp van den Bosch geopend. In 1968 volgt de garage (Tuindorp).
• 1965 – Eerste rijdende winkel in Bergen (NCM / SRV), Henk Leijen, alias Henkie Stiekem. (zie: Vijn 2009: 24 – 27)
• 1965 – 1966 – Besluit en vervolgens sluiting ‘Oude Begraafplaats’. (AvH) – 1965 – 1966 – Totstandkoming De Nessen.
• > 1965 – De Europese parochie gesticht met enkele jaren later een houten noodkerk aan de Prins Hendriklaan. In 1982
• 1966 – Landweg doorgetrokken tot Duinweg.
• 1966 – Het KCB krijgt de beschikking over het Noord-Hollands Kunstcentrum (Plein).
• 1966 – Nieuw wegdeel van Dreef tot aan kromming, 100 m.ten noorden van Natteweg klaar.
• 1966 – De Vokshogeschool rondt een grote uitbreiding af. (zie van den Berg 1974).
• 1966 – Op 12 mei wordt aan de Prins Hendriklaan een RK-noodkerk geopend als gevolg van de grote uitbreiding van het aantal gelovigen. (zie ook 1965)
• 1967 – Verzorgingshuis ‘Oudtburgh’ gereed.
• 1967 – BSV krijgt een kantine.
• 1967 – Berdos verhuist van de Nesdijk naar de Kiefthoek. (KW) (zie: Schmidt 1982) – 1967 – Opheffing boerderij van het RK complex. (LR) – 1967 – Eerste proefgasboringen in Bergen.
  • Na de enkele jaren durende bouw, zijn de drie Frankenstate-flats klaar.
  • – De Gemeentewerf verdwijnt achter Albert Heijn. Daar komt een parkeerterrein. 1968 – Noodweer zet de Nessen onder water.
• 1968 – 1969 – Huizenbouw nieuwe wijk Saenegheest.
• 1969 – Openluchttheater maakt plaats voor skibaan ‘Il Primo’.(zie: van Baar in ‘Regionaal Archief’ 2008: 139 – 142)
• 1969 – Bouw Citadel, Breelaan 92, v.h. pension Haak > Wagtendonk > Citadel. (AvH) – 1969 – Delicatessenwinkel De Wijs en Broers maakt plaats voor rijwielhandel Busker.
• 1969 – Berdos krijgt een nieuwe tribune (KW)

– 70

• 1970 – Het overdekte zwembad ‘De Beeck’ (oude versie) geopend.
• 1970 – De Ruïnekerk krijgt een carillon.
• 1970 – De enorme filterinstallaties in de open lucht van de PWN afgebroken. – 1970 – Endegeest (RW)
• 1970 – De Petrus en Pauluskerk krijgt een uitbouw naar achteren (ED)
• 1970 – 1971 – Op een stukje nog onbebouwde grond komt modezaak De Pee, J. Oldenburglaan. – 1971 – Biologische winkel en supermarkt ‘De Garve’ gesticht. Nestijk 20.
• 1971 – Ritsema burgemeester (tot 1996). (RW) (zie Bob Berg in de AC.)
• 1971 – 1977 – Bouw in fasen van 12 kleedkamers en kantine van Berdos. (KW)
• 1972 – Busonderneming NHADO wordt NACO. (zie: Mooy & Schotten 2001 en De Raad in ‘Regionaal Archief’ 2010: 7 – 10)
• 1972 – Molenkrochtlaan (RW)
• 1972 – Karakteristiek huis hoek Breelaan / Russenweg afgebroken > deels houten ‘Gouden Zon’.
• 1972 – De Vrije School betrekt de RK-landbouwschool > A. Roland Holstschool.
• 1973 – Verbindingsweg Dr. v. Peltlaan / Plein. Sloop dubbel woonhuis. (= ‘de doorbraak’)
• 1973 – De eeuwenoude Lindeboom (‘Dikke Boom’) vervangen. (zie Jellema 2008: 60)
• 1973 – Berdos krijgt een nieuwe kantine . (KW)
• 1970 – 1974 – Woningen Cornelis Kagerlaan, Joost Ivanghlaan, Jan Leijenlaan, Westerweg ten zuidoosten van het Johan Frisoplantsoen. (JR) – 1974 – Oplevering Huis de Rekere. (JR) – 1974 – Boorlocatie aan de Bergerweg. – 1974 – Zorgcentrum ‘De Marke’ en ‘Saenehof’ geopend. – 75
• 1975 – Hotel Marijke ondergaat grote uitbreiding naar achteren.
• 1975 – Retraitehuis verliest zijn oorspronkelijke functie.
• 1975 – 1978 – Bouw Europese School-complex.
• 1976 – Sloop, na een brand, van hotel ‘Atlantic’ (gastarbeiderspension) v/h Kreb.
• 1976 – Aan de Nesdijk verrijst ‘Mirembe’ t.b.v. uit Afrika teruggekeerde Ursulinen (LR)
• 1977 – Het bouwproject van 12 kleedkamers en een kantine bij Berdos voltooid (KW)
• 1978 – Supermarkt Jan Oldenburglaan (Aldi) gereed. Hier stond de Twentsche Bank. (HS)

1978 – Locomotief ‘Bello’ verdwijnt als monument uit het dorpscentrum.

• – De nieuwbouw van de Europese school officieel geopend.
• – ‘De Oude Herberg’ wordt bij hotel Marijke gevoegd. – 80

• 1980 – Het nieuwe gemeentehuis geopend. [1978] (zie: Jellema 2007: 18)
• 1980 – De Zweedse barakken van Gemeentewerken buiten gebruik > afgebroken (RW) – 1980 – Bouw RABO-bank en appartementen op de plaats van Kreb. (AvH) (na brand).
• 1980 – Muur rond de Ruïnekerk gerestaureerd.
• 1980 – De Geestweg krijgt (nieuwe) riolering.
• 1981 – 1982 – Bibliotheek aan de Dreef geopend. (RW)
• 1982 – Parkhotel krijgt krijgt een verdiept en overdekt terras aan de voorzijde.
• 1982 – Begin zaterdagmarkt.
• 1983 – De Bedriegertjes gesloten. (zie: van Baar in ‘Regionaal Archief’ 2010: 171 – 173) – 1983 – Bloemenshop Vrasdonk komt in het pand van Garage Koster.
• 1984 – Sloop boerderij Cornelis Smit Zakedijkje 53.
• 1984 – Kennemeroord / Beau Séjour gesloopt (Breelaan 33). – 85
• 1985 – Sloop huis Kaspar Niehaus > opslag Scholten drankenhandel, Dorpsstraat . (AvH) – 1985 – Parkhotel breidt aanzienlijk naar achteren uit. [Starink-Bruinsma 2003: 58, 1986] – 1986 – Oranjehotel gesloopt.
• 1986 – Boerderij De Witte Pauw (aan de Kanaaldijk) afgebrand.
• 1987 – Bebouwing ten oosten van de Landweg.
• 1987 – De al bestaande A. Roland Holstschool / Vrije School in de R.K.-Landbouwhogeschool.
• 1987 – 1988 – Het ‘Centre Ville’ komt in de plaats van het Oranjehotel.
• 1988 – Autosloperij Anema (Zuivelfabriek Wilhelmina) gesloopt.
• 1988 – De Citadel wordt appartementengebouw. (AvH)
• 1988 – De opvallende schoorsteen van bakkerij Bakker in de Dorpsstraat afgebroken. – 1988 – Koningin Beatrix reikt hier een literaire prijs uit aan Eva Gerlach.
• 1989 – Pension ‘Williamscourt’ / ‘De Meidoorn’ (Russenweg) gesloopt.
• 1989 – 1990 – Nieuw moederhuis ‘Kloosterhof Angela Merici’ (LR) – 1989 – BSV krijgt een nieuwe tribune. (zie: Rühl en Henneke 2000) – 90
• 1990 – Eerste paddentunnel onder de Herenweg. In 1992 volgt een tweede.
• 1990 – Sloop Retraitenhuis, evenals ‘St. Anthoniusgesticht. Kapel verbrand. Voor een beknopt overzicht van de geschiedenis van het RK-complex (zie: Leijen: 2005: 8-13). Met kaart!
• 1990 – Ursulinenklooster in brand gestoken.
• 1990 – 1991 – Het huis van van der Hilst maakt plaats voor ‘Centre Ville II’.
• 1990 – Het ‘Hans en Grietjehuisje’ aan de Kl. Dorpsstraat maakt plaats voor woningen.
• 1990 – Muur rond Ruïnekerk gerestaureerd. (AvH)

 

1990 – 1991 – De Petrus en Pauluskerk krijgt een ontmoetingscentrum: ‘De Nieuwe Beuk’.

• – 1992 – Beekhove en Loudelspark gerealiseerd.
• – Op het terrein van De Bedriegertjes worden zes kunstgrasbanen aangelegd.

• 1992 – De kolenschuren van Akerboom tegenover het tramstation worden afgebroken. Op die plaats komt een jaar later het nieuwe ABN-kantoor.
• 1992 – Het Bergerbos komt in handen van de PWN. (zie: ten Haaf in: Nobbe en Borst 1995: 47 – 51, Zeiler 1990 en Comité Behoud Bergerbos 1989).
• 1992 – Drieluikcomplex geopend. [AvH 1993]. Op deze plaats stond pension Jacoba v/h pension Princes Juliana. Het linker gedeelte werd in 1959 ABN-bank, het rechter deel in 1959 fietsenzaak Vasbinder. Deze werd in 1986 ingelijfd bij de ABN (HS).
• 1993 – Beemsterschool afgebroken.
• 1993 – Het nieuwe zwembad ‘De Beeck’ geopend (is meteen onrendabel).
• 1993 – Kranenburgh wordt museum. (zie: Hageman 2014: 6- 12)
• 1993 – Het nieuwbouwplan Beekhove op de plaats van het afgebroken Ursusilenpensionaat.
• 1993 – Begin Kunsttiendaagse.
• 1993 – ABN-bank verhuist van de Oldenburglaan naar het Plein.
• 1994 – Brederodeschool gesloopt.
• 1994 – Pension Holland gesloopt.

– 95

• 1995 – Grote uitbreiding en modernisering van De Zandhoeve.
• 1995 – De Haaf, aan de Natteweg, in de as gelegd. In 1996
• 1995 – Er komt een appartementencomplex in plaats van hotel ‘De Hertenkamp’.
• 1996 – ‘De Haemstede’ (inmiddels zorgcentrum) ingrijpend verbouwd.
• 1996 – Het nieuwe Beau Séjour (een appartementencomplex, Breelaan) gereed.
• 1996 – Historische Vereniging Bergen adopteert de Oude Begraafplaats.
• 1996 – I. Günther waarnemend burgemeester (tot 2001). (RW) Zij volgt Ritsema op. Artikel over hem door Bob Berg in de AC.
• 1997 – De eerste warenmarkt in Bergen.
• 1999 – Jan Hogervorstschool (kleuterschool van de Van Reenenschool) gesloopt. – 1999 – De laatste rijdende winkel in Bergen (zie: Vijn 2009: 24 – 27) – 1999 – 2001 – Bebouwing van Brederodeveld.
• 1999 – 2002 – Bouw spraakmakend huis Buerweg 39; Soeters architect. (zie: Polak 2013) – 00
• 2001 – Toneel- / filmzaal ‘De Rustende Jager’ gesloopt.
• 2001 – Samenvoeging Bergen, Egmond en Schoorl (RW).
• 2001 – H. de Winter burgemeester (groot) Bergen, tot 2007. (RW)
• 2002 – (december) Rotonde aangelegd, kunstwerk ‘ Poort van Bergen’ geplaatst.
• 2002 – Café ‘De Brink’ dicht. Wordt later ‘Wonders’.
• 2001 – 2003 – Sloop ‘De Rustende Jager’, restaurant ‘De Pepermolen’, supermarkt B&W, woonhuis fam. Diesfeldt / Schrama. Bouw van het nieuwe complex.
  • – Bloemenkiosk van Welsenes en IJskiosk (bij Bakema-flat) gesloopt.
  • – Zusterflat van Oudtburgh (Molenweidje) gesloopt.

2004 – Rij huizen uit 1918 aan het Zakedijkje gesloopt.

• 2004 – Juwelier Peperkamp verbouwt de Berger Meermin tot ‘een Griekse tempel’. (Bergerweg) – 2004 – 2008 – Oudtburgh aan het Molenweidtje gebouwd. – 05
• 2005 – Nieuwe entree Ruïnekerk gereed. (een vergroot ‘Zaans Huisje’)
• 2005 – Middelbare Meisjesschool (1925, onderdeel BSG), Rondelaan 28, wordt 4 appartementen.
• 2006 – ‘Het Wapen van Bergen’ eindelijk gesloopt.
• 2006 – Sloop ‘De Stulp’.
• 2006 – Multidisciplinair gezondheidscentrum aan de Nassaulaan gereed.
• 2006 – Begin bouw appartementencomplex ‘De Tuinen’ bij de Ursulinen.
• 2006 – De tennisbanen ‘De Bedriegertjes’ gesloten.
• 2007 – Duinhoeve, 19de-eeuwse boerderij, Breelaan, vervangen door Romeinse kitsch-villa.
• 2007 – Nieuwe woningen Zakedijkje (31 stuks) afgebouwd. (zie: Min in: ‘Kennemer Wonen 2007: 27 – 28)
• 2007 – P. Hertog burgemeester tot 2008. (RW).
• 2007 – Villa Wittenburg aan de Breelaan, eens een hotel, gesloopt.
• 2007 – Het al bijna honderd jaar bestaande café ‘Berger Veerhuis’ wordt verkocht. (Voor een overzicht van vroegere cafés en hun locaties zie: van Eijk 2012: 16 – 21) Met kaart!
• 2008 – Hafkamp burgemeester. (RW)
• 2009 – Nieuwe Bergense School aan he Zakedijkje gereed. – 10
• 2010 – Sloop Mathieu Wiegmanschool.
• 2010 – Sloop stolpboerderij ‘De Veerhoeve’ bij de rotonde van de Bergerweg.
• 2011 – (ex-)Texaco v/h Akerboom verdwijnt van het Plein.
• 2012 – Palermo gesloopt. [JR: 2013]
• 2014 – Het nieuwe Boendermakerhof opgeleverd, na sloop oude in 2013. (JR)
• 2014 – 2015 – gemeentehuis Elkshove gesloopt > nieuwe brandweerkazerne 2016. (JR)

 

Met dank voor de bijdragen van:

Ed Duin (ED)

Irmgard Duin (ID)

Eldert Groenewoud (EG)

Aalt van Huissteden (AvH)

Henk Jellema (HS)

Bert van der Miesen (BvdM)

Piet Mooij (PM)

Jan Rein Pruntel (JR)

Leo Rotthier (RW)

Henk Schotten (HS)

Gré Schouten-Dapper (GS)

Fred Vis (FV)

Ru Waalewijn (RW)

Kees Wokke (KW)

 

Inventaris van het Gemeente Archief (Bergen) 1922-1969 (IGB)

Repertorium van de Gemeente Bergen (RGB)

NB

Sommige jaartallen staan tussen [ ]. Dit betekent dat deze door andere bronnen als het juiste jaartal worden gezien